Nöropsikolojik değerlendirme; beynin farklı alanlarındaki işlevlerini ölçmek üzere geliştirilmiş standardize testlerin yardımıyla yapılmaktadır. Bu amaçla özellikle yönetici işlevler dediğimiz dikkat, planlama, organizasyon, soyut düşünme gibi beynin kilit önemdeki görevler karşısındaki performansı ölçülmektedir.
Bahsi geçen işlevler bir çok psikiyatrik rahatsızlıkta (depresyon, anksiyete, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) etkilenebilmekte ve dolayısıyla günlük yaşam içerisinde kişiye bir takım zorluklar yaşatabilmektedir.
Beynin kilit görevlerindeki düşük performansı belirlemek üzere ise oldukça uzun yıllardır kullanılan kağıt, kalem testleri dediğimiz bir uzman psikoloğun uyguladığı ve çeşitli işlevleri ölçtüğü nöropsikolojik değerlendirme bataryaları kullanılmaktadır. Ancak gelişen teknoloji ve bilgisayar sistemleri nöropsikolojik ölçme ve değerlendirme konusunda da bahsettiğimiz kağıt, kalem testlerinden çok daha etkili, kesin ve hassas ölçümler yapılabilmesine imkan tanımaktadır.
Bu alanda en tanınmış ve Dünya çapında en çok tercih edilen sistem ise Viyana Test Sistemi (VTS) ve onun içerisinde yer alan test bataryaları olmuştur. Bir batarya, belirli bir değerlendirme konusunun (dikkat gibi) ele alındığı yöntemi basitleştiren ve yapılandıran testlerin bir kombinasyonudur. VTS Neuro bataryası; nörolojik veya zihinsel bozuklukları olan hastaların önemli nöropsikolojik işlevlerinin değerlendirilmesi için geliştirilmiştir. Buna ek olarak, test setinin klinik açıdan ilgili boyutları ölçmesi amacıyla ve profil yorumlamayı mümkün kılacak standart bir normlama sistemi kullanılarak, aynı zamanda sağlıklı ve klinik örnekler arasında iyi bir ayrım yapılabilmektedir.
Bu şekilde hassas ve etkili değerlendirme ile özellikle dikkat gibi beynin değerlendirilmesi zor işlevleri, hata payı çok düşük olarak ölçülebilmekte ve uygun tedavi programları planlanabilmektedir.
Dikkat, bir kişinin yeterince odaklanarak ve bunu sürdürebilerek bir görevi yerine getirme, ilgisiz konuları göz ardı etme kabiliyetini açıklar. Dikkat ayrıca yüksek bilişsel yeteneklerin temelini oluşturmaktadır ve dikkat işlevlerindeki bozulmalar, bir çok alanda kişiye zorluk çıkarabilmektedir. Dolayısıyla kişinin dikkat alanında bir probleminin olup olmadığı, yaşadığı zorlukları aşması için planlanacak tedavide temel değerlendirmelerden biri olarak öne çıkmaktadır.
VTS Neuro bataryası ile dikkat tüm boyutları ile ölçülebilmekte ve sorun alanı net olarak belirlenebilmektedir. Bu batarya ile ölçülen dikkat boyutları şu şekildedir:
- Uyarılmışlık
- Dikkati sürdürme
- Seçici dikkat
- Odaklanma
- Bölünmüş dikkat
- Karmaşık dikkat
- Çeldirici uyaranlarla baş edebilme
