Herkes zaman zaman stresli hissedebilir, ama stres nedir? Genel sağlığınızı nasıl etkiler? Ve stresinizi yönetmek için ne yapabilirsiniz?
Stres, beyin ve vücudun herhangi bir zorlu uyarana tepki verme şeklidir. İşyerinde veya okulda performansını göstermeye çalışmak, önemli bir yaşam değişikliği veya travmatik bir olay gibi her türlü zorluk stres yaratabilir.
Stres sağlığınızı da etkileyebilir. Küçük veya büyük stres faktörleriyle nasıl başa çıktığınıza dikkat etmek önemlidir, bu sayede ne zaman yardım alacağınızı bilebilirsiniz.
İşte stres hakkında bilmeniz gereken beş şey.
1. Stres herkesi etkiler
Herkes zaman zaman stres yaşar. Her biri fiziksel ve zihinsel sağlık riskleri taşıyan farklı stres türleri vardır. Bir stres verici olay bir kerelik veya kısa süreli bir olay olabilir veya uzun süre boyunca tekrar tekrar ortaya çıkabilir. Bazı insanlar stresle daha etkili başa çıkabilir ve stresli olaylardan diğerlerinden daha hızlı iyileşebilir.
Stres yaratan olaylar şunları içerir:
- Okul, iş, aile ve diğer günlük sorumlulukların baskıları ile ilgili rutin stres.
- İşini kaybetme, boşanma veya hastalık gibi ani bir olumsuz değişimin getirdiği stres.
- Büyük bir kaza, savaş, saldırı veya insanların ciddi şekilde zarar görme veya öldürülme tehlikesi içerebileceği doğal afet gibi bir olay sırasında yaşanan travmatik stres. Travmatik stres yaşayan insanlar çok üzücü geçici duygusal ve fiziksel semptomlara sahip olabilir, ancak çoğu kısa bir süre sonra doğal olarak iyileşir.
2. Her stres kötü değildir
Tehlikeli bir durumda, stres vücuda bir tehditle karşılaşmaya veya güvenlikten kaçmaya hazırlanma sinyalini verir. Bu durumlarda nabzınız hızlanır, daha hızlı nefes alırsınız, kaslarınız gerilir ve beyniniz daha fazla oksijen kullanır ve aktiviteyi arttırır – hayatta kalmayı sağlayan ve stresli olaya yanıt olarak tüm fonksiyonlar devreye girer. Hayatı tehdit edici olmayan durumlarda, stres, insanları yeni bir iş için başvurmak veya kendini geliştirmek konusunda motive edebilir.
3. Uzun süreli stres sağlığınıza zarar verebilir.
Kronik stresin etkisiyle baş etmek zor olabilir. Uzun süreli stres kaynağı akut stresten daha sabit olduğundan, vücut normal işlevine geri dönmek için asla net bir sinyal alamaz. Kronik stres, vücuttaki aynı hayat kurtarıcı reaksiyonlar bağışıklık, sindirim, kardiyovasküler, uyku ve üreme sistemlerini rahatsız edebilir. Çoğu insan sindirim semptomları yaşarken, diğerleri baş ağrısı, uykusuzluk, üzüntü, öfke veya sinirlilik yaşayabilir.
Zamanla, vücudunuzda stresden kaynaklanan gerginlik, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet, depresyon veya anksiyete gibi zihinsel bozukluklar da dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir .
4. Stresi yönetmenin yolları vardır.
Stresinizi yönetmek için pratik adımlar atarsanız, sağlığınızı olumsuz etkileme riskini azaltabilirsiniz. Stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
- Dikkatli olun. Vücudunuzun ve beyninizinin verdiği; uykuya dalmakta zorluk, artan alkol ve madde kullanımı, kolayca öfkelenme, depresif hissetme veya düşük enerjiye sahip olma gibi stres işaretlerini fark edin.
- Düzenli egzersiz yapın. Günde sadece 30 dakika yürümek, ruh halinizi ve psikolojik sağlığınızı iyileştirmenize yardımcı olabilir.
- Rahatlatan bir etkinlik yapmayı deneyin. Meditasyon, gevşeme egzersizi veya nefes egzersizlerini keşfedin. Bunlar ve diğer sağlıklı aktiviteler için düzenli zaman ayırın.
- Hedeflerinizi ve önceliklerinizi belirleyin. Şimdi ney,n yapılması gerektiğine ve neyin bekleyebileceğine karar verin. Çok fazla çalıştığınızı hissetmeye başlarsanız yeni görevlere “hayır” demeyi öğrenin. Günün sonunda yapamadıklarınızı değil, başardıklarınızı kendinize hatırlatmayı ihmal etmeyin.
- İletişim halinde kalın. Yalnız değilsinsiniz. Duygusal destek ve pratik yardım sağlayabilecek insanlarla iletişim halinde olun. Stresi azaltmak için arkadaşlarınızdan, ailenizden, sivil toplum kuruluşlarından yardım isteyin.
- Bir psikiyatri uzmanı ya da klinik psikolog ile konuşun. Sağlık uzmanınızın stresinizi sormasını beklemeyin. Konuşmaya başlayın ve mevcut durumunuzu anlatın. Stresiniz ilişkilerinizi veya çalışma performansınızı etkiliyorsa etkili tedaviler yardımcı olabilir. Stresle başa çıkma konusunda bilişsel-davranışçı psikoterapi oldukça işe yaramaktadır.
5. Stresten bunalmışsanız, bir sağlık uzmanından yardım isteyin.
Stresin bir sonucu olarak intihar düşünceleriniz varsa, bunalmış, başa çıkamayacağınızı düşünüyorsanız veya daha sık uyuşturucu ya da alkol kullanıyorsanız, hemen yardım almalısınız. Bir psikiyatri uzmanı ya da klinik psikolog ile konuşun.
Sağlık uzmanınızın stresinizi sormasını beklemeyin. Konuşmaya başlayın ve mevcut durumunuzu anlatın. Stresiniz ilişkilerinizi veya çalışma performansınızı etkiliyorsa etkili tedaviler yardımcı olabilir. Stresle başa çıkma konusunda bilişsel-davranışçı psikoterapi oldukça işe yaramaktadır.
