1 yılı aşkın süredir koronavirüs (covid-19) pandemisi sebebiyle hayatımızda çok büyük değişiklikler yaşadık. O zamana kadar sahip olduğumuz günlük rutinler değişti. Bu değişimler iş, okul ve sosyal yaşantımızın kısıtlanmasıyla beraber geldi. Büyük ya da küçük her değişim ve yeni durum insanın yeniden uyum sağlamasını gerektirdiği için bir stres kaynağı oluşturuyor.
Yetişkinler hem zihinsel yapıları hem de hayat tecrübeleri sebebiyle bu tür değişimlere daha kolay adapte olabiliyorlar ya da zorlansalar bile psikolojik rahatsızlık riski daha düşük oluyor. Ancak çocuk ve ergenlerde uyum sağlamalarını kolaylaştıracak zihinsel beceriler henüz tam olarak gelişmediği için ve hayat tecrübesi açısından da yetişkinler kadar deneyime sahip olmadıklarından daha fazla psikolojik sorun yaşayabiliyorlar.
Bu durum kendi klinik gözlemlerimde özellikle son bir kaç aydır psikoterapiye başvuran ergen sayısındaki ciddi artış ile dikkatimi çekmeye başlamıştı. Ciddi artış derken danışanlarımın %80 gibi bir oranını ergen yaş grubundaki insanların oluşturmaya başlamasından bahsediyorum. Pandemi öncesinde bu oran %55 ergen – %45 yetişkin şeklindeydi. Tabi ki burada verdiğim rakamların öznel gözlemler olduğunu ve bilimsel verilere dayanmadığını belirtmekte fayda var.
Bu sebepten ötürü bir süredir dikkatimi çeken bu konu hakkındaki verileri incelemeye karar verdim ve çok çarpıcı sonuçlara ulaştım. Neredeyse Dünya’nın her köşesinden psikiyatrist ve klinik psikologlar benzer bir artıştan bahsediyorlar ve uyarılarda bulunuyorlar. Konuyla ilgili benim gibi kendi gözlemlerini aktaranların yanında bilimsel olarak bu artışı araştıran ve güvenilir bilgiler sunan bir çok da araştırma yayınlandı.
Araştırmalar ne diyor?
Unicef’in yayınladığı bir araştırma raporunda Orta ve Güney Amerika’daki gençlerin %27’sinin kaygı, %15’inin depresyon yaşadığı bildiriliyor. Normalde bu oranların %5 civarında olduğunu düşünürsek, ciddi artışı daha iyi anlayabilmiş oluruz. Çalışmanın bir diğer çarpıcı sonucu ise gençlerin %76’sı psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunu belirtirken, sadece yarısından daha azı desteğe başvurmuş.
ABD’de yapılan başka bir çalışmada gençlerin %46’sının psikolojik sağlığının kötüleştiğini, bu durumdan kızların daha fazla etkilendiğini ve her 3 kızdan 1’i ile her 5 erkekten 1’inin bu süreçte bir kaygı bozukluğu ya da depresyon yaşadığı ortaya konmuş.
Bunlar gibi bir çok çalışma farklı ülkelerden benzer rakamları ortaya koymakta. İncelediğim kaynak ve haberlerin bir çoğu ise durumu “ruh sağlığı krizi” olarak nitelendiriyor. Yakın bir gelecekte bizim ülkemizden de benzer çalışmalar yayınlanacaktır.
Tüm bu sebeplerden ötürü çok dikkatli olmamız gerektiğini vurgulamak istiyorum.
Riskler neler?
- Gençlerin yarısından azının uzman desteğine başvurduğunu düşündüğümüzde, tedavi edilmeyen depresyon ve kaygı bozukluklarının kronikleşmesi ve bu gençlerin hayatı boyunca tekrarlayan biçimde bu rahatsızlıklardan muzdarip olma riski mevcut.
- Zihinsel beceriler ve kişilik gelişimi açısından kritik öneme sahip ergenlik dönemindeki psikolojik rahatsızlıklar, gençlerin hayatları boyunca daha düşük potansiyel göstermelerine sebep olabilir. Bu durumun ülkeler açısından ekonomik sorunlar yaratma olasılığı bile var diyebiliriz.
- Özellikle genç yaş grubunda artan intihar oranları görme riskimiz hiç de az değil.
Ne yapmalı?
Eğer kendiniz ya da bir yakınınız son zamanlarda mutsuzluk, üzüntü, kaygı, korku, endişe gibi duyguları sıkça yaşıyorsa; uyku ve iştahta değişiklikler gerçekleştiyse; bu durum iş, okul gibi günlük işlerin ya da kişilerarası ilişkilerin aksamasına yol açıyorsa mutlaka bir uzman desteğine başvurmalısınız. Devlet ya da özel kurumların psikiyatri servislerindeki hekimler ya da klinik psikologlar sizlere yardımcı olacaktır.
Kaynakça:
Impact of COVID-19 Lockdown on Teens’ Mental Health
Teen Brains Are Less Equipped to Resist COVID-Related Depression and Anxiety
Loneliness, COVID-19 Media Coverage, and Teen Mental Health
Global rise in childhood mental health issues amid pandemic
Mental health alert for 332 million children linked to COVID-19 lockdown policies: UNICEF
National Poll: Pandemic Negatively Impacted Teens’ Mental Health
