Yeme Bozukluklarının Tanımı ve Önemi
Yeme bozuklukları, psikolojik ve fizyolojik birçok faktörün etkileşime girdiği karmaşık bir rahatsızlık grubudur. Anoreksia nervoza, bulimia nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi çeşitleri mevcuttur. Bu rahatsızlıklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, hatta ölümcül olabilirler.
Çeşitli çalışmalar, yeme bozukluklarının genellikle benlik saygısı ve öz imge ile yakından ilişkili olduğunu göstermektedir (Fairburn, Cooper, & Shafran, 2003). Bu nedenle, yeme bozukluklarının tedavisi sadece fizyolojik değil, aynı zamanda psikolojik bir yaklaşımı gerektirir.
Aşırı Zayıflık (Anoreksiya Nervoza)
Bulimia
Yeme Bozukluklarının Psikolojik Boyutu
Yeme bozuklukları genellikle düşük özsaygı, aşırı eleştirel içsel diyalog ve negatif vücut imajı gibi psikolojik faktörlerle ilişkilidir. Ayrıca, bu bozukluklar sıklıkla depresyon, anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluk gibi diğer ruh sağlığı sorunlarıyla birlikte görülür.
Bu psikolojik faktörlerin anlaşılması, etkili bir tedavi planı oluşturulabilmesi için şarttır. Örneğin, bir kişi vücudunu sürekli eleştiriyorsa, bu durum yeme davranışını direkt olarak etkileyebilir (Vitousek & Manke, 1994).
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Yeme Bozuklukları
BDT, yeme bozukluklarının tedavisinde etkin bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Temel fikir, olumsuz düşünceleri ve inançları saptayarak, bu düşüncelerin davranış üzerindeki etkisini minimize etmektir (Wilson, Grilo, & Vitousek, 2007).
BDT, hastaların olumsuz düşünceleri fark etmelerine ve bunları meydan okumalarına yardımcı olur. Örneğin, bir kişi “Kendimi yalnızca zayıflarsam sevebilirim” gibi bir düşünceye sahipse, BDT bu düşüncenin sağlıksız ve gerçek dışı olduğunu göstermek için teknikler uygular.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Kendini Kabul ve Yeme Bozuklukları
Kendini kabul, yeme bozukluklarının tedavisinde önemli bir yere sahiptir. Olumsuz vücut imajını kabul etmek ve üzerinde çalışmak, kişinin daha sağlıklı bir yemek yeme alışkanlığına sahip olmasına yardımcı olabilir.
Kendini kabul, bir kişinin kendine karşı daha anlayışlı olmasını sağlar. Bu, yeme bozukluğu olan bir kişi için hayati öneme sahiptir, çünkü çoğu zaman yeme bozukluğu olan kişiler kendilerini sert bir şekilde eleştirirler.
BDT’nin Yeme Bozukluklarına Özgü Teknikleri
BDT, yeme bozukluklarını tedavi etmek için çeşitli özgü teknikler kullanır. Bunlar arasında “Açlık ve Tokluk Ölçümü”, “Düşünceleri Sorgulama” ve “Problem Çözme” teknikleri yer alır.
Bu teknikler, yeme bozukluğu olan bir kişinin yeme alışkanlıklarını daha objektif bir şekilde görmesini sağlar. Örneğin, ‘Açlık ve Tokluk Ölçümü’ teknikte, kişi yemek yeme isteğinin gerçekten fizyolojik bir ihtiyaç olup olmadığını değerlendirir.
Öneriler
Yeme bozukluğu yaşayan biri veya bu konuda endişe duyan biriyseniz, profesyonel bir yardım almak çok önemlidir. Ayrıca, kendinizi bu konuda eğitmek ve farkındalığınızı artırmak da yararlı olacaktır.
Olumsuz düşüncelerinizi yazmak, onları daha objektif bir şekilde gözlemlemenize ve analiz etmenize yardımcı olabilir. Bu, BDT’nin temel bir bileşenidir ve evde uygulanabilir bir öneridir.
Sonuç ve Yol Haritası
Yeme bozuklukları karmaşık ve multidisipliner bir yaklaşımı gerektiren ciddi rahatsızlıklardır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), yeme bozukluklarının tedavisinde etkili bir yöntemdir ve kendini kabul, tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.
Eğer yeme bozuklukları konusunda profesyonel destek almak istiyorsanız, bu bağlantıya tıklayarak randevu alabilirsiniz.
Kaynakça
- Fairburn, C. G., Cooper, Z., & Shafran, R. (2003). Cognitive behaviour therapy for eating disorders: A “transdiagnostic” theory and treatment. Behaviour Research and Therapy, 41(5), 509-528.
- Vitousek, K., & Manke, F. (1994). Personality variables and disorders in anorexia nervosa and bulimia nervosa. Journal of Abnormal Psychology, 103(1), 137.
- Wilson, G. T., Grilo, C. M., & Vitousek, K. (2007). Psychological treatment of eating disorders. American Psychologist, 62(3), 199-216.
