Korku ve kaygı, bazı durumlarda ve stresli olaylar karşısında gösterdiğimiz normal tepkilerdir. Panik bozukluğu bu normal korku ve kaygıdan farklıdır, çünkü genellikle aşırıdır ve gerçek bir tehlike durumu olmadan ortaya çıkarlar.
Panik bozukluğu şiddetli ve sık yaşanan panik atakların ortaya çıktığı bir anksiyete (kaygı) bozukluğu türüdür.
Panik bozukluğu olan bir kişi şiddetli huzursuzluk, hızlı nefes alma ve hızlı kalp atışı gibi belirtiler yaşar. Panik bozukluğu olan insanlar bu atakları beklenmedik bir şekilde ve belirgin bir neden olmadan yaşayabilirler, ancak bazen bir tetikleyici olay veya durum sebebiyle de panik atak yaşanabilir.
Panik Bozukluğu Belirtileri
Panik bozukluğundan muzdarip birçok insan, bir kalp krizi geçirdiğini ya da ölmenin eşiğinde olduğunu düşünebilir ve aşağıdaki belirtileri yaşar:
- Uyarı vermeden aniden ortaya çıkan aşırı huzursuzluk
- Kalp çarpıntısı
- Hızlı nefes alma
- Terleme
- Titreme
- El ve ayaklarda uyuşma
- Baş dönmesi
- Güçsüz hissetme
- Göğüs ağrısı
Panik bozukluğu yaşamın herhangi bir noktasında ortaya çıkabilirken, çoğunlukla geç ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar ve hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir. Panik bozukluğu günlük hayatın işleyişinde ciddi aksamalara yol açabilir ve normal, sıradan durumlarla başa çıkmayı zorlaştırabilir.
Bazı durumlarda, panik bozukluğu olan insanlar panik atak yaşama ihtimalini en aza indirmek için belirli durumlardan, yerlerden veya insanlardan kaçınmaya başlayabilir. Örneğin, kalabalık bir alışveriş merkezinde panik atak yaşayan bir kişi, panik semptomlarını tetiklememek için benzer durumlardan kaçınmaya başlayabilir.
Panik bozukluğu genellikle bireylerin belirli durumlardan veya nesnelerden kaçınmasına neden olduğundan, fobilere de yol açabilir. Örneğin, panik bozukluğundan muzdarip bir kişi, bir atağı veya toplum içerisinde kontrolünü kaybetmeyi önlemek için evden çıkmayı bırakabilir. Zamanla bu kişi agorafobi geliştirebilir, kaçmanın zor olabileceğini veya yardım alamayacağını düşündüğü çeşitli durumlarda belirgin bir korku yaşar.
Tedavi
Panik bozukluğu, diğer anksiyete bozuklukları gibi psikoterapi, ilaç (antidepresanlar veya anksiyolitikler) veya her ikisinin bir kombinasyonu ile tedavi edilir.
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), panik bozukluğu olan kişilerin yeni düşünme yollarını ve kaygı uyandıran durumlara sağlıklı tepkiler vermeyi öğrenmelerine yardımcı olan bir tedavi yaklaşımıdır. BDT sürecinin bir parçası olarak terapistler, danışanların olumsuz ya da yararsız düşünme kalıplarını tespit etmelerine ve bunlara meydan okumalarına yardımcı olur ve bu düşünceleri daha gerçekçi ve yararlı düşünme biçimleriyle değiştirmelerinin yollarını gösterirler.
Maruz kalma terapisi, panik bozukluğu da dahil olmak üzere anksiyete bozukluklarının tedavisinde sıklıkla kullanılan başka bir yaklaşımdır. Bu teknik, bir korkuyu tetikleyen nesnelere ve durumlara aşamalı olarak maruz kalmayı içerir. Panik bozukluğu semptomları yaşayan insanlar, rahatlama ve gevşeme stratejilerini öğrenip, korkuyu tetikleyen durumlara maruz kalırlar. Bu sayede kaygı, korku, panik gibi duyguları nasıl yönetebileceklerini öğrenirler.
Panik bozukluğun psikoterapisinde çoğunlukla maruz kalma tekniğinin dahil edildiği BDT kullanılarak hızlı ve etkili sonuçlar alınır.
