Okullar kapalıyken uzaktan eğitim içeriklerini takip etmek, ödev yapmak ve ders çalışmaya motive olmak oldukça zor. Şu günlerde çalışma isteğini sağlamak, çoğu öğrenci en büyük günlük mücadele alanlarından biri haline geldi. Çalışmanın internette gezinmek, film – dizi izlemek, oyun oynamak, arkadaşlarınızla sohbet etmek gibi yapabileceğiniz bir çok şey arasında yapmak istediğiniz son şey olması hiç de şaşırtıcı değildir.
Öte yandan bazılarınız çalışmaya başlarken zorlanıyor ama bir kez başladığında gerisini getirebiliyor. Bazılarınız ise “neden çalışacağım ki?” diyerek hiç başlayamıyor bile.
Bu nedenle ders çalışma motivasyonunu sağlamanın ekstra zor olduğu şu günlerde işinize yarayabilecek taktikleri sizin için bir araya getirmeye çalıştım.
Hedefler Belirleyin
Motive olmanın en iyi yollarından birisi neden çalışmanız gerektiğini kendinize hatırlatmaktır. Ancak “sınavdan iyi bir sonuç almak” ya da “sınıfı geçmek” gibi fikirler çok da motive edici değildir.
Bunun yerine, eğer bir sınava gireceksiniz kazanacağınız lise veya üniversitenin size ne getireceğinin ötesine bakmanız gerekir. Yani daha iyi eğitim almak ya da iş sahibi olmak günlük hayatınıza nasıl yansıyacak? Daha çok kazandığınızda bu parayı neye harcayacaksınız? Gittiğiniz okulda ders dışında ne gibi keyifli şeyler yapabilirsiniz? Hedefiniz için ne kadar ayrıntılı bilgi verirseniz, akılda tutmak o kadar kolay olacaktır.
Eğer şu an bir sınava hazırlanmıyorsanız, yine kendinize şu an çalışmanın ileride size ne gibi bir faydası dokunacağını kendinize sorun. Sınav senesi geldiğinde daha az stres yaşamak, not ortalamasını yüksek tutmanın avantajları, okul açıldığında zorlanmadan derslere devam edebilmek bunlardan bazıları olabilir.
Bu tür uzun vadeli hedeflerin yanında kısa süreli hedefler belirlemeyi de ihmal etmeyin. Örneğin, bugün 1 konu bitireceğim ya da yarım saat hiç kalkmadan çalışacağım gibi kısa bir hedefi tamamlamak beyninizdeki ödül sistemini harekete geçirir ve daha iyi hissetmenizi sağlar. Bir sonraki sefer çalışmanız gerektiğinde ise beyniniz bu ödülü isteyeceği için çalışmayı daha az sıkıcı ve kolay hale getirir.
Çalışma Alanınızı Rahat Hale Getirin
İçerisinde bulunduğunuz ortamın motivasyonunuzu ve odaklanmanızı nasıl artırdığını görmek şaşırtıcı verici olacak. Çalışma masanızda ihtiyacınız olan her şeyin elinizin altında olması işinizi kolaylaştırmanın yanında çalışmanızın bölünmesini de engelleyecek. Aynı zamanda çalıştığınız yeri kendi rahatınıza göre ayarlamanız, çalışmaya oturduğunuzda keyfinizin daha az kaçmasını sağlayacaktır. Öte yandan çalışma ortamınızı düzenlemek çalışmaya başlama motivasyonunu artırmak için de iyi bir yoldur. Hepimizin günlük bazı dağınıklıkları oluyor, işe bunları düzenleyerek başladığınızda ve çalışma ortamınızı rahat hale getirdiğinize çok da zorlanmadan çalışmaya başlayabildiğinizi göreceksiniz.
Günlük Çalışma Rutini Oluşturun
Eğer ders çalışma günlük hayatınızın ve rutininizin bir parçası haline gelirse motive kalmak genellikle daha kolay olur. Günlük olarak çalışacağınız zamanı belirlemeyi ihmal etmeyin. Çalışacağınız zamanı bilmek ertelemenin önüne geçmenin harika bir yoludur. Belirli bir süre diğer her şeyi bir kenara bırakarak, sadece ödevlerinizi tamamlamak veya sınavlarınız için çalışmak; yeterli zamanınız olmasını sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda çalışmaya başlamak için de daha az mücadele edeceksiniz.
Tavsiye ettiğim şey mümkün olduğunca erken kalkmak ve çalışmayı günün erken saatlerinde başlatmak. Çünkü bu saatlerde yapmak istediğiniz diğer şeyler size o kadar cazip gelmeyecek ve başlamak daha kolay olacak. Bu yüzden saat 10’u geçmeden kalkın ve 1 saat içerisinde çalışmaya oturun. Çalışma sürenizi de önceden belirleyin ve belirlediğiniz süreye kısa molalar vermek dışında uyun. Bu şekilde çalışma süreniz boyunca dikkatinizin dağılmasını da engellemiş olursunuz. Bunu yaparken telefonu masanızdan uzak tutmayı ihmal etmeyin. Ayrıca günün erken vakti olduğu için arkadaşlarınız da sizi daha az rahatsız edecektir.
Çalışmanız bittiğinde ise günün kalanı tamamen keyif aldığınız şeylere yönelebilirsiniz. Üstelik bunlar için oldukça fazla zamanınız kalmış olacak.
“Düşünme – Yap” Kuralını Uygulayın
Bir işe başlamadan önce ne kadar sıkılacağınızı ya da yapacağınız şeyin ne kadar zor olduğunu düşünmek motivasyonunuzu kırmak için birebirdir. Oysa ki çoğu zaman başlangıçta sıkıcı ya da zor olarak düşündüğümüz şeyleri yapmaya başlayınca kendimize “o kadar da değilmiş” deriz. O yüzden iç konuşmalarınızın size engel olmaması için bu kuralı uygulayın: kendinize düşünmenin yapmaktan daha zor olduğunu hatırlatın ve çok oyalanmadan derse başlayın.
İşinizi Kolaylaştıran Dış Faktörleri Kullanın
Bir çok insan için motivasyonu kolaylaştıran etmenler vardır. Kendinizde nelerin işe yaradığını deneyerek keşfetmeye çalışın ve sonra uygulayın. Örnek vermek gerekirse, bazı insanlar müzik dinlerken daha kolay çalışmaya başlarlar, bazılarıysa evde giydikleri kıyafetleri çıkarıp dışarıda çalışacakmış gibi giyindiklerinde… İşinizi kolaylaştıran etmenleri bulmak için deneme yanılma yapmanız gerekebilir ama inanın uğraştığınıza değecek. Şahsen evde çalışmam gereken zamanlarda klasik müzik açıp, kahvemi ya da bitki çayımı hazırlayıp, mutlaka tamamen boş ya da düzenli bir masada, gündüzse iyi ışık alan, geceyse loş ışıkta ve kesinlikle odayı havalandırmış bir şekilde çok iyi odaklandığımı keşfettim. Yıllardır bu işe yarayan basit çözümlerle çalışmakta hiç zorlanmıyorum, siz de deneyebilirsiniz.
Kendinizle Konuşun
Tamam, bu ilk başta aptalca gözüküyor olabilir. Ancak, evdeyken neden konuları takip etmeniz gerektiğini, bunun ne işe yarayacağını, derslerden tamamen kopmanın zararlarını kendinize söylemeniz iç motivasyonunuzu artırmanızı sağlayacaktır. Yani, önce kendinizi ikna edin. Çoğu zaman ders videolarını izlesem ne olacak, bugün de ödevleri yapmasam bir şey olmaz ya da bugün soru çözmek istemiyorum şeklinde iç konuşmalarınız olduğunu fark ediyorsunuzdur. İşte bu anlarda iç sesinize cevap vermeyi ihmal etmeyin ve onun fikrini değiştirin.
Benim fikrimi sorarsanız:
- Eğer sınav hazırlığındaysanız, şu an çalışmak için büyük fırsata sahipsiniz. Bunu değerlendirmek sizin tercihiniz derim. Elinizde her türlü ders videosu, konu anlatımı ve soru çözümü mevcut, kaynak anlamında hiçbir eksiğiniz yok ve bolca zamanınız var. Kararı siz verin.
- Eğer sınav hazırlık senesinde değil de normal bir ders dönemindeyseniz, şu gerçeği kabullenmelisiniz: hiç kimse şu an okulda anlatılmış gibi geçilen konuları anlamanız için bir çaba göstermeyecek. Okullar elbet açılacak ve o zamanki konulardan devam edecek, yani şu anki konuların hepsi işlenmiş kabul edilecek. Dolayısıyla şu an dersleri takip etmemeniz ve çaba göstermemeniz ileride çok zorlanmanızla ve daha az zamanda daha çok çalışmanızla sonuçlanabilir. Fırsatınız varken gelecekteki zamanınızı idareli harcayın.
Kendinizi Ödüllendirin
Çalışma hedeflerinizden birini bitirdiğinizde veya zor bir konuyu anlayıp, yapabilir hale geldiğinizde kendinizi ödüllendirin! Ödüllerin büyük olmasına gerek yok, bir parça çikolata yemek, sevdiğiniz bir şarkı dinlemek ya da yüzünüzü güldüren komik bir video izlemek olabilir. Böyle bir ödüllendirme ile beyninizdeki ödül merkezini uyarır ve dopamin salgılanmasını sağlarsınız. Bu sayede bir sonraki sefer çalışırken daha iyi odaklanabilir ve daha az sıkılırsınız.
Siz kendi başınıza çalışırken ailenizin ya da arkadaşlarınızın bunu görmemesi veya takdir etmemesi üzücü gelebilir ancak böyle bir şeye gerçekten ihtiyacınız yok. Siz kendinizi ödüllendirerek amacınıza ulaşabilirsiniz.
Herşeyin sonunda nasıl hissettiğinizi kendinize sorun
Bu garip gelebilir, ancak günlük çalışma hedefinize ulaştığınızda veya sonunda uzun süren bir ödevi bitirdiğinizde ne kadar iyi hissettiğinizin farkında mısınız? Bunu kendinize sormayı ihmal etmeyin, cevabın hep olumlu olduğunu göreceksiniz. Bir dersi, konuyu, ödevi veya testi tamamladıktan sonra ne kadar iyi hissettiğinizi, bir dahaki sefere derse başlayacağınız zaman büyük bir motivasyon olarak kullanabilirsiniz. Bunun için bir kağıda veya telefonunuza not tutun ve zaferlerinizi yazın. Bu şekilde, biraz motivasyona ihtiyacınız olduğunda, açıp bakabileceğiniz başarı dolu bir listeniz olur!
Son Söz
Koronavirüs salgını sebebiyle okullar kapalı ve hem sınav hazırlığında olanlar hem de normal eğitimine devam edenler için ders çalışmaya motive olmak oldukça zor. Verdiğim tavsiyelere uyduğunuz halde zorlanıyorsanız bir uzmandan destek olmayı ihmal etmeyin. Bir klinik psikolog ile görüşmeniz, motivasyon problemini aşmanıza yardımcı olabilir.
Ayrıca sınav hazırlığında motivasyonu sağlamakta güçlük çekiyorsanız ve bu durum sınava ilişkin kaygılarınızı artırıyorsa tüm bunlarla başa çıkmak için hazırladığım SKS – Sınav Kaygısına Son psikoeğitim terapi programını kullanabilirsiniz.
Hepinize sağlıklı ve motive günler dilerim.
