Müziğin düşüncelerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı etkileyebileceği düşüncesi muhtemelen yeni ve şaşırtıcı bir bilgi değil. En sevdiğiniz hızlı tempolu şarkıyı dinlerken enerjinizin arttığını hissettiyseniz veya iduygusal bir şarkıda gözleriniz dolduysa, müziğin ruh hallerini değiştirme ve harekete geçirme gücünü kolayca anlayabilirsiniz.
Müziğin psikolojik etkileri güçlü ve geniş kapsamlı olabilir. Bir keyif alma aracı veya mutluluk kaynağı olabilir, ancak başka birçok psikolojik faydası da vardır. Mesela zihni rahatlatabilir, vücuda enerji verebilir ve hem duygusal hem de fiziksel acıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Peki müzik başka hangi potansiyel faydaları sağlayabilir? Gelin birlikte bakalım.
Müzik zihinsel performansınızı artırabilir
Araştırmalar, arka planda çalan müziğin yani başka bir işe odaklanırken çalınan müziğin yaşlılarda bilişsel performansı artırabileceğini göstermektedir. Aynı zamanda, daha iyimser, mutlu, neşeli müziklerin zihnin işlem hızında iyileşmelere yol açtığını, bunun yanında her tür müziğin belleğe fayda sağladığı bulunmuştur.
Bu yüzden bir işle uğraşırken, zihinsel performansınızda bir artış istiyorsanız arka planda hafif bir müzik açmayı deneyin. Dikkat dağıtıcı olabilecek şarkı sözlerine sahip olanlardan ziyade enstrümantal parçaları seçmeniz daha çok işe yarayacaktır.
Stres azaltmak için işe yarar
Biliyorsunuz ki müziğin stresi azaltmaya ve yönetmeye yardımcı olabileceği uzun zamandır söylenmektedir. Zihni rahatlatmak için üretilen meditasyon müziğindeki artışı bir düşünün. Neyse ki, bu araştırmalar tarafından desteklenen bir eğilim. Müzik dinlemek stresle başa çıkmanın etkili bir yoludur.
2013 yılında yapılan bir çalışmada, katılımcılar bir stresöre maruz kalmadan önce üç aktividen birine katıldılar. Bazı katılımcılar rahatlatıcı bir müzik dinlerken, diğerleri denizdeki dalga seslerini dinlemiş ve son grup ise herhangi bir şey dinlememiştir. Sonuçlar, müzik dinlemenin, özellikle otonom sinir sistemi olmak üzere vücudun stres tepkisini azaltmada etkili olduğunu ortaya koymuştur. Müzik dinleyenler bir stres verici bir olayın ardından daha çabuk normal hallerine geri dönmüşlerdir.
Müziğin en şaşırtıcı psikolojik faydalarından biri, etkili bir kilo verme aracı olabileceğidir.
Kilo vermeye çalışıyorsanız, yemek yerken hafif bir müzik dinlemek ve ışıkları kısmak hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olabilir. Bir araştırmaya göre, yumuşak müziğin çalındığı loş ışıklı restoranlarda yemek yiyen insanlar, diğer restoranlarda yemek yiyenlerden yüzde 18 daha az yiyorlar. Araştırmacılar, müzik ve aydınlatmanın daha rahat bir ortam yaratmaya yardımcı olduğunu, bu yüzden insanların yemeklerini daha yavaş yediklerini ve bu yüzden doyduklarını daha erken fark ederek durabildiklerini söylemekteler.
Siz de evde akşam yemeği yerken hafif bir müzik çalarak bunu deneyebilirsiniz. Rahatlatıcı bir ortam oluşturarak, yavaş yemek yeme olasılığını artırıp, daha çabuk doymuş hissedebilir, bu sayede daha az yiyebilirsiniz.
Araştırmalar, ilginç bir şekilde müziğin ağrıyla başa çıkmada da çok yararlı olabileceğini göstermiştir
Fibromiyalji hastaları üzerinde yapılan bir çalışmada, günde sadece bir saat müzik dinleyenlerin, dinlemeyen hastalara kıyasla ağrılarında önemli bir azalma yaşadığını bulmuştur. Çalışmada, dört haftalık sürenin sonunda, her gün müzik dinleyenlerin hissettiği ağrı ve depresif belirtileri önemli ölçüde azalmıştır. Bu sonuçlar, müzik terapisinin kronik ağrının tedavisinde önemli bir araç olabileceğini düşündürmektedir.
Başka bir araştırmada katılımcıların ameliyat öncesinde ve sonrasında müzik dinlediklerinde, dinlemeyenle göre daha az ağrı ve kaygı yaşadıklarını bulmuştur. Araştırmada, herhangi bir zamanda müzik dinlemenin etkili olduğu ancak özellikle ameliyat öncesi müzik dinlemenin daha iyi sonuçlar verdiği ortaya çıkmıştır. Başka bir araştırma 7.000’den fazla hastanın verilerini incelenmiş ve aktif müzik dinleyicilerinin ağrıları için daha az ilaç kullandığını bulmuştur. Ayrıca hastaların dinleyecekleri müzikleri kendileri seçtiğinde, hissettikleri ağrının biraz daha düşük olduğunu da keşfetmişlerdir.
Müzik daha iyi uyumanıza da yardımcı olabilir
Uykusuzluk, tüm yaş gruplarındaki insanları etkileyen ciddi bir sorundur. Bu sorunu ve diğer uyku bozukluklarını tedavi etmek için birçok yaklaşım olsa da, araştırmalar klasik müzik dinlemenin güvenli, etkili ve uygun maliyetli bir çözüm olabileceğini göstermiştir.
Üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışmada, bir grup öğrenci uyku öncesi 45 dakika rahatlatıcı klasik müzik dinlerken, diğer bir grup üç hafta boyunca yatmadan önce sesli kitap dinlemiştir. Çalışmanın sonucunda müzik dinleyen grubun uyku kalitesinde önemli ölçüde bir artış gözlenmiştir.
Müzik uyku problemleri için etkili bir tedavi olarak bile kullanaılabildiğinden siz de uyku kalitenizi artırabilmek için yatmadan önce bir süre hafif ya da klasik müzik dinlemeyi deneyebilirsiniz.
Müzik motivasyonunuzu da artırabilir
Müzik dinlerken egzersiz yapmayı daha kolay bulmanızın iyi bir nedeni var – araştırmacılar, yüksek tempolu müzik dinlemenin insanları daha fazla egzersiz yapmaya motive ettiğini ve performansı da artırdığını keşfetmişlerdir.
Bu etkiyi araştırmak için tasarlanan bir deneyde, 12 sağlıklı erkek öğrenciden kondisyon bisikletinde egzersiz yapmaları istenmiştir. Bunun yanında onların haberi olmadan araştırmacılar dinlediklerini müziği temposunu değiştirmişlerdir. Peki bunun neler üzerinde etkisi oldu? Araştırmacılar, müziği hızlandırmanın, kat edilen mesafe, pedal çevirme hızı ve uygulanan güç açısından performansın artmasına neden olduğunu bulmuşlardır. Tersine, müziğin temposunu yavaşlatmak ise tüm bu değişkenlerde gerilemeye sebep olmuştur.
Araştırmalar, vücut hareketlerinin müziğe senkronize edilmesinin daha iyi performansa ve dayanıklılığa yol açabileceğini bulmuş olsa da, bu etki düşük ve orta yoğunlukta egzersiz yaparken en belirgindir. Başka bir deyişle, profesyonel sporcular değil de biz sıradan insanlar egzersiz yaparken müzik dinlediğimizde daha etkili oluyor.
Peki müzik neden antrenman performansını arttırıyor? Egzersiz yaparken müzik dinlemek kişinin harcadığı eforu algılama şeklini değiştirir. Yani daha çok egzersiz yaptığınız halde, beyniniz bunu daha az algılar. Çünkü dikkat müziğe yöneldiğinde, soluk alıp vermeye, terlemeye ve kas ağrılarına daha az dikkat edersiniz.
Tüm bu nedenlerden ötürü düzenli egzersiz yapmaya çalışıyorsanız, egzersiz yaparken performansınızı, motivasyonunuzu ve aldığınız keyfi artırmanıza yardımcı olacak hızlı tempolu müzikler dinlemeyi bir deneyin.
Müziğin bilimsel destekli bir diğer yararı da sizi daha mutlu edebilmesidir
İnsanların neden müzik dinlediğini araştıran bir çalışmada, müziğin harekete geçmede ve ruh halini iyileştirmede önemli bir rol oynadığı ortaya konmuştur.
Başka bir çalışma, neşeli ve mutlu müzikler dinleyerek iki hafta içerisinde daha iyi hissedilebileceğini bulmuştur. Katılımcılardan iki hafta boyunca her gün pozitif içerikli müzik dinleyerek ruh hallerini not almaları istenmiştir. Sonuçta sadece iki hafta sonra daha mutlu hissettikleri ortaya konulmuştur.
Diğer bir çalışma ise, müziğin ruh hali üzerinde kesinlikle bir etkisi olsa da, müzik türünün de önemli olduğunu belirtmektedir. Araştırmacılar, klasik müziğin ve meditasyon müziklerinin ruh halini iyileştirmede en etkili türler olduğunu, metal ve tekno müziğin ise etkisiz hatta zararlı olabileceğini söylemektedir. Bu yüzden metal ya da tekno dinliyorsanız iyi hissetmek amacıyla değil de keyif amacıyla dinleyin.
Sonuç olarak müziğin ilham verme ve eğlendirme gibi özelliklerinin yanında sağlığınızı ve psikolojinizi daha iyi hale getirebilecek güçlü psikolojik etkileri vardır.
Müziği saf eğlence olarak düşünmek yerine, günlük yaşamınıza dahil etmenin faydalarını göz önünde bulundurun. Bu sayede kendinizi daha motive, daha rahat ve sonuç olarak daha mutlu hissedebilirsiniz.
Psikoterapiler ve psikolojik problemler hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, psikoloji biliminin bize sağladığı ve günlük hayatta kullanabileceğiniz ipuçlarından haberdar olmak için Psikademi Blog sayfasını takip edebilirsiniz.
