Günümüz dünyasında, sosyal medya ve dijital platformlar aracılığıyla sürekli başkalarının hayatlarını izliyoruz. Bu durum, bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde kendimizi başkalarıyla kıyaslamamıza neden oluyor. Ancak, başkalarının başarılarına, yaşam tarzlarına ya da görünüşlerine odaklanmak çoğu zaman kendimizi yetersiz hissetmemize yol açabilir. Bu kıyaslama döngüsünden çıkmak, daha mutlu ve tatmin edici bir yaşam sürdürmek için oldukça önemlidir. Bu yazıda, kendinizi olumsuz bir şekilde başkalarıyla kıyaslamanın etkilerini ve bu döngüyü kırmanın yollarını bilimsel temellere dayalı olarak ele alacağız.
Kıyaslamanın Psikolojik Etkileri
Sosyal kıyaslama teorisine göre, insanlar kendilerini başkalarıyla kıyaslayarak kim olduklarını ve nerede durduklarını anlamaya çalışırlar (Festinger, 1954). Ancak bu kıyaslama, özellikle “yukarı yönlü kıyaslama” (yani kendinizi daha başarılı ya da yetenekli birine kıyaslama) durumunda, düşük benlik saygısına ve olumsuz duygulara yol açabilir. Bu tür kıyaslamalar, bireylerin kendilerini değersiz, yetersiz ve tatminsiz hissetmelerine neden olabilir (Mussweiler, 2003).
- Benlik Saygısının Zedelenmesi: Başkalarının başarılarına veya hayatlarına sürekli bakmak, kendi başarısızlıklarımıza odaklanmamıza yol açar. Bu durum, benlik saygımızı zedeleyebilir ve kendimize olan güvenimizi kaybetmemize neden olabilir (Wood, 1989).
- Depresyon ve Kaygı: Kendimizi sürekli başkalarıyla kıyaslamak, depresyon ve kaygı belirtilerini artırabilir. Sosyal medyada başkalarının hayatlarının “en iyi anlarını” görmek, kendi hayatımızın daha eksik veya başarısız olduğunu düşünmemize yol açabilir (Vogel et al., 2014).
- Motivasyon Kaybı: Olumsuz kıyaslamalar, bireylerin hedeflerine ulaşma konusundaki motivasyonlarını da zayıflatabilir. Başkalarının başarılarına kıyasla kendimizi yetersiz hissetmek, bir süre sonra kendi hedeflerimize olan inancımızı kaybetmemize neden olabilir (Lockwood & Kunda, 1997).
Kıyaslama Döngüsünden Çıkmanın Yolları
Kendinizi başkalarıyla kıyaslamak, içsel mutluluğunuzu ve tatmin duygunuzu zedeler. Ancak, bu alışkanlığı bırakmak ve kendi yolculuğunuza odaklanmak için bazı stratejiler geliştirebilirsiniz:
- Sosyal Medya Kullanımınızı Sınırlayın
Sosyal medya, kendimizi başkalarıyla kıyaslamamızın başlıca nedenlerinden biridir. Sosyal medya platformlarında genellikle insanların başarılarının ve mutlu anlarının paylaşıldığını görürüz, ancak bu onların tüm hayatını yansıtmaz. Sosyal medyada daha az vakit geçirmek, başkalarının hayatlarına olan aşırı odaklanmayı azaltır ve kıyaslama alışkanlığını kırmaya yardımcı olabilir (Fardouly & Vartanian, 2016). - Kendi Başarılarınıza Odaklanın
Başkalarıyla kıyaslamak yerine, kendi başarılarınızı ve gelişiminizi kutlayın. Hedeflerinize ulaşmak için attığınız küçük adımlar bile önemlidir. Kendinize şu soruyu sorabilirsiniz: “Geçen yılki halimle kıyasladığımda neleri başardım?” Bu tür bir içsel odak, dışsal kıyaslamaları azaltır ve özgüveni artırır (Suls & Wheeler, 2000). - Kendi Yolculuğunuzu Kabul Edin
Herkesin hayat yolculuğu farklıdır. Başkalarının yaşamlarına bakarak kendinizi eksik veya başarısız hissetmek yerine, kendi yaşamınıza ve hedeflerinize odaklanın. Unutmayın ki herkesin kendine özgü zorlukları ve başarıları vardır. Kendi yolculuğunuzu kabul etmek, tatmin ve mutluluk duygularınızı artırabilir (Lyubomirsky, 2001). - Şükran Duygusu Geliştirin
Şükran duygusu, sahip olduklarımıza odaklanmamıza yardımcı olur ve sürekli olarak eksikliklerimize odaklanmayı engeller. Düzenli olarak şükrettiğiniz şeyleri yazmak, kıyaslama yapma eğiliminizi azaltabilir ve daha pozitif bir bakış açısı geliştirmenizi sağlar (Emmons & McCullough, 2003). - Gerçekçi Hedefler Belirleyin
Başkalarının başarılarını örnek alarak kendinize aşırı büyük hedefler koymak yerine, gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirleyin. Kendi hızınızda ilerlemek, başkalarıyla kıyaslama tuzağından kaçınmanıza ve daha sağlıklı bir motivasyon geliştirmenize yardımcı olabilir (Locke & Latham, 2002).
Psikolojik Destek Almak
Eğer kendinizi sürekli başkalarıyla kıyaslıyor ve bu durumun size zarar verdiğini düşünüyorsanız, profesyonel yardım almak bu döngüden çıkmanıza yardımcı olabilir. Daha fazla bilgi ve randevu için bu adrese başvurabilirsiniz.
Kendinizi başkalarıyla kıyaslamak, kaçınılması zor bir alışkanlık olabilir. Ancak bu alışkanlığı kırmak, özgüveninizi artırmak ve kendi başarılarınıza odaklanarak daha mutlu bir yaşam sürmek mümkündür. Unutmayın, her bireyin hayat yolculuğu farklıdır ve bu yolculuğa odaklanmak, kişisel tatminin anahtarıdır.
Kaynakça
- Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377-389.
- Fardouly, J., & Vartanian, L. R. (2016). Social media and body image concerns: Current research and future directions. Current Opinion in Psychology, 9, 1-5.
- Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7(2), 117-140.
- Locke, E. A., & Latham, G. P. (2002). Building a practically useful theory of goal setting and task motivation: A 35-year odyssey. American Psychologist, 57(9), 705-717.
- Lockwood, P., & Kunda, Z. (1997). Superstars and me: Predicting the impact of role models on the self. Journal of Personality and Social Psychology, 73(1), 91-103.
- Lyubomirsky, S. (2001). Why are some people happier than others? The role of cognitive and motivational processes in well-being. American Psychologist, 56(3), 239-249.
- Mussweiler, T. (2003). Comparison processes in social judgment: Mechanisms and consequences. Psychological Review, 110(3), 472-489.
- Suls, J., & Wheeler, L. (2000). Handbook of social comparison: Theory and research. Kluwer Academic/Plenum Publishers.
- Vogel, E. A., Rose, J. P., Roberts, L. R., & Eckles, K. (2014). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of Popular Media Culture, 3(4), 206-222.
- Wood, J. V. (1989). Theory and research concerning social comparisons of personal attributes. Psychological Bulletin, 106(2), 231-248.
