Öğrenmenin en iyi yolu hata yapmaktır! Evet, doğru okudunuz. Sınavlara çalışırken, rahatlatıcı bir söz gibi görünmeyebilir. Ancak araştırmalar artık ne kadar çok hata yaparsanız o kadar iyi öğreneceğiniz teorisini desteklemektedir. Araştırmacılar buna “arzu edilen zorluk” ilkesi diyorlar: yeni bir şey öğrenirken bir zorlukla karşı karşıya kalırsanız, hata yaparsınız. Bu da daha verimli öğrenmenize yardımcı olur.
Neden hata yapmaktan bu kadar korkuyoruz?
Çoğumuz “hatasız öğrenme”yi vurgulayan bir öğrenme ortamında büyüdük. Yani hata yapma korkusu, toplumumuz tarafından pekiştirilen öğrenilmiş bir duygudur. Bize hata yapmaktan korkmamız gerektiği çünkü hata yapmanın iyi olmadığımız anlamına geldiği öğretildi. Bu sistemdeki çoğu insan, ne pahasına olursa olsun hata yapmaktan kaçınmak için elinden gelenin en iyisini yapmaya meyillidir.
Aslında, yaptığınız en büyük hatalar aynı zamanda aldığınız en büyük derslerdir. Sonunda doğru yapmanızı sağlayan tetikleyicilerdir. Gerçek şu ki, hatasız öğrenme çabası, risk alma konusunda bizi temkinli kılıyor. Bu yüzden, çok iyi sonuç alma stratejisini çöpe atmanın ve çalışma rutininize bazı yanlışlar yapabilme lüksünüzü eklemenin zamanı geldi.
Çalışırken hata yapmanın iyi bir fikir olduğunun kanıtları nedir?
- Yapılan ilginç bir araştırmada, insanlar kaçınılmaz olarak başarısız olacakları bir sınava sokulduklarında, hafızalarının geliştiği ortaya konmuştur. Özünde, doğru cevabı elde etmeye çalışmak ve başarısız olmak, öğrenmeye son derece faydalıdır.
- “Hatalarınızdan Öğrenme” adlı bir araştırmaya göre, çalışırken hata yapmak, hiç hata yapmamaktan daha iyi öğrenmeyle sonuçlanıyor.
- “Öğrenme Sırasında Hata Yapmanın Faydası” isimli bir çalışmada, insanlar yanlış bir tahminde bulunduğunda ve ardından doğru cevabı gördüğünde, doğru bilgiyi hatırlama olasılıklarının hiç hata yapmamış olmalarına göre daha yüksek olduğunu bulmuştur.
Hatalarınızdan öğrenmeyi nasıl başarabilirsiniz?
Öğrenirken hata yapmanın avantajlarını fark etmek iyi bir şey, ancak bunu kendi çalışmanıza nasıl uygulayabilirsiniz? Hata yapmaktan korkmayı aşmanın ve daha iyi öğrenmenin yolları şu şekildedir:
Başarısızlığınızı test edin
‘Bu ne anlama geliyor?’ dediğinizi duyuyorum. Açıkçası bunu gerçek sınavda denemeyin ama sınavdan önce çalışırken tam olarak hazır olmadığınız bir konuda önce test çözün. Ardından hatalarınızı kontrol ederek, çalışırken bu noktalara odaklanın. Bu yöntem kendinizi zorlamanın güzel ve ilginç bir yoludur. Ayrıca çalışma verminizi de artıracaktır.
Kendinizi test etmekten korkmayın
Kendinizi test etmek, bilginizi sağlamlaştırmanın iyi bir yoludur, bu yüzden kendinizi denemekten korkmayın. Deneme sınavlarını çözün, çözülmesi zor sorulara bakın ya da sadece çalıştıklarınız hakkında kendinizi sözlü sınava sokun.
Bilmiyorsanız, bir tahminde bulunun
Bu yöntemi de gerçek sınavda değil, kendiniz çalışırken kullanın. Emin değilseniz bile, yine de cevaplayın. Bu sayede hata yapma korkunuzla yüzleşerek, tedirginliğinizi azaltabilirsiniz. Yöntemi kullandıkça mantık yürüterek doğru cevapları bulmayı veya hangi soruları boş bırakmanız gerektiğini daha iyi öğrenebilirsiniz.
Hatalar karşısında olumlu bir tutum sergileyin
Deneme sınavlarının sonuçlarını gözden geçirmek stresli bir deneyim olabilir. Hatalarınız hakkında endişelenmek yalnızca durumu daha da kötüleştirir. Bunun yerine her yanlış yaptığınız sorunun doğru cevabını mutlaka öğrenin ve eğer sayısal bir soruysa mutlaka tekrar çözün. Yanlış yapmanın ne kadar değerli olduğunu unutmayın. Yanlış yaptığınız bir soruyu doğruya çevirmeye odaklanın!
Son söz
Bu yazıda sınavlara hazırlanırken hata yapmanın aslında bir avantaj olduğunu sizlere aktarmaya çalıştım. Burada bahsettiğim yöntemleri kullanmanıza rağmen hata yapma endişeniz devam ediyorsa ya da yaptığınız hatalar moralinizi fazlaca bozuyorsa, destek almaktan çekinmeyin. Biz klinik psikologlar, her zaman yardıma hazırız.
Hatırlatmakta fayda var, SKS – Sınav Kaygısına Son rahat bir sınav hazırlığı geçirmenin ve sınav kaygısını yenmenin en kolay yolu. Hemen ücretsiz kullanabilirsiniz!
Kaynaklar
Hays, Matthew & Kornell, Nate & Bjork, Robert. (2012). When and Why a Failed Test Potentiates the Effectiveness of Subsequent Study. Journal of experimental psychology. Learning, memory, and cognition. 39. 10.1037/a0028468.
Andrée-Ann Cyr & Nicole D. Anderson (2018) Learning from your mistakes: does it matter if you’re out in left foot, I mean field?, Memory, 26:9, 1281-1290, DOI: 10.1080/09658211.2018.1464189
Potts, R., & Shanks, D. R. (2014). The benefit of generating errors during learning. Journal of experimental psychology. General, 143(2), 644–667. https://doi.org/10.1037/a0033194
