Çoğu insan depresyonu yetişkinlerin yaşadığı bir hastalık olarak düşünse de, çocuklar ve ergenler de depresyon yaşayabilirler. Ne yazık ki, yetişkinler depresyonda olduklarını fark edemediği için depresyonu olan birçok çocuk tedavi edilemez.
Ebeveynler, öğretmenler ve diğer yetişkinlerin çocukluk depresyonu hakkında bilgi edinmesi bu açıdan oldukça önemlidir. Çocuklarda neden depresyon geliştiğini ve belirtilerini anladığınızda, duruma müdahale edebilir ve etkili bir tedavi almalarını sağlayabilirsiniz.
Belirtileri
Çocuklarda depresyon genellikle yetişkinlerde olduğundan farklı görülür. Depresyonu olan yetişkinler üzgün görünmekle birlikte, depresyonu olan çocuklar ve gençler çoğunlukla daha sinirli ve öfkeli görünür. Davranışlarında artan bir öfke dışavurumu veya okul notlarında düşüş gibi değişiklikler görebilirsiniz.
Çocuklarda ve Gençlerde Depresyon Belirtileri
- Sinirlilik
- Öfke
- Meydan okuyan tutum
- Azalan notlar
- Fiziksel şikayetler (karın ağrısı, baş ağrısı gibi)
Nesi olduğunu sorduğunuzda çocuğunuz iyi olduğunda ısrar edebilir veya herhangi bir sorun yaşadığını inkar edebilir. Birçok ebeveyn, çocuklarının sinirliliklerini bir dönem yaşadıkları bir şey olarak görür veya normal gelişimin bir parçası olduğunu varsayar. Ancak, iki haftadan uzun süren sinirlilik, depresyonun bir işareti olabilir. Depresyonu olan bazı çocukların fiziksel şikayetleri de olur. Akranlarından daha fazla karın ağrısı ve baş ağrısı yaşayabilirler.
Bazen yetişkinler, çocukların ödenecek faturalar veya evin diğer harcamaları gibi yetişkin sorunları hakkında endişelenmeleri gerekmediği için depresyona girmemesi gerektiğini varsayar. Ama çocuklar da stres yaşarlar ve nispeten stressiz yaşamlar yaşayan çocuklar bile depresyon geliştirebilir. Hatta sevgi dolu, ilgili ebeveynleri olan iyi evlerde yetiştirilen çocuklar da depresyona girebilir.
Nedenleri
Herkes depresyona girebilir ve bu bir zayıflık işareti değildir. Çocuğunuzun depresyona girmesi de sizin hatanız değildir.
Boşanma gibi stresli yaşam olayları depresyona katkıda bulunabilirken, genetik dahil olmak üzere birçok başka faktör de gelişiminde rol oynar. Çocukluk depresyonuna katkıda bulunabilecek bir dizi farklı faktör vardır.
Çocukluk depresyonundaki risk faktörleri şunlardır:
Beyin kimyası: Bazı nörotransmitterler ve hormonlardaki dengesizlikler, ruh halini ve duyguları etkileyebilir ve depresyon yaşama riskini artırabilecek bir rol oynayabilir.
Aile öyküsü: Ailesinde depresyon gibi duygudurum bozuklukları olan çocuklar depresif bozukluk belirtileri yaşama riski altındadır.
Stres veya travma: Taşınma veya boşanma gibi ani değişiklikler, istismar ya da şiddete uğrama gibi travmatik olaylar da depresyon oluşmasına katkıda bulunabilir.
Çevresel faktörler: Stresli, kaotik veya dengesiz bir ev ortamı da çocukların depresyon yaşama olasılığını artırabilir. Okulda yaşadığı akran zorbalığı da katkıda bulunan bir faktör olabilir.
Teşhis
Çocuğunuzun depresyonda olduğundan şüpheleniyorsanız, çocuk psikiyatristine danışmanız gerekmektedir. Hekimden randevu alın ve endişeleriniz hakkında konuşun.
Küçük çocuklar genellikle ruh hallerini ifade etmek için gerekli dil becerilerinden yoksundur. Nasıl hissettiklerini veya ne yaşadıklarını açıklayamayabilirler. Depresyonun ne anlama geldiğini daha iyi anlayan daha büyük çocuklar utanabilir veya farklı olmaktan endişe edebilirler.
Çocuğunuza çok soru sormamak genellikle en iyisidir. Bunun yerine, gördüğünüz ruh hali veya davranıştaki değişiklikleri izleyen bir günlük tutun. Ardından, endişelerinizi giderebilmeniz için bir doktora göstermek için net bir kaydınız olacaktır.
Depresyon tanısı koymak için çocuklar ve ergenlerde en az iki hafta boyunca beş veya daha fazla semptom görülmelidir. Bu semptomlar, depresif veya sinirli bir ruh hali, daha önce zevk aldığı aktivitelere ilgisinin azalması veya keyif alamaması ve aşağıdaki semptomlardan üç veya daha fazlasını içermelidir:
- Uykusuzluk veya aşırı uyku
- İştahta azalma veya önemli kilo kaybı
- Enerji azlığı veya yorgunluk
- Huzursuzluk veya fiziksel harekette azalma
- Konsantre olma veya karar verme güçlüğü
- Suçluluk veya değersizlik duyguları
- Ölüm veya intihar düşünceleri
Yukarıdaki semptomlara ek olarak, çocuklarda ayrıca fiziksel şikayetlerde, öfkede, zayıf notlarda ve pervasız davranışlarda artış görülebilir. Bunların yanında yaşlarının küçük olduğunu düşünmenize rağmen sigara, alkol yada madde denemesi veya kullanımı da görülebilir.
Çocuk psikiyatristi, gördüğünüz semptomlara katkıda bulunabilecek olası fiziksel sağlık sorunlarını dışlamak için bazı testler isteyebilir. Zihinsel sağlık değerlendirmesi yapılırken doktorunuz siz olmadan çocuğunuzla baş başa konuşmayı tercih edebilir. Depresyon için özel bir test olmasa da, doktor çocuğunuzun yaşadığı semptomların tipini ve şiddetini daha ileri düzeyde değerlendirmek için psikolojik değerlendirmeler kullanabilir.
Tedavi
Tedavi seçenekleri genellikle ilaçları, psikoterapiyi, yaşam tarzı değişikliklerini veya bunların bir ya da birkaçının bir arada bulunduğu kombine bir tedaviyi içerir. Bazen ebeveynler depresyon tedavisinin ciddi yan etkileri olan ağır ilaçları içereceğinden korkarlar. Ancak, depresyon tedavisinde her zaman ilaç tedavisi gerekmez. Ayrıca kullanılan ilaçların çoğunluğunun önemli bir yan etkisi bulunmamaktadır. Psikoterapi, ilaçlarla birlikte veya ilaçsız kullanılabilen başka bir geçerli tedavi seçeneğidir.
Çocuğunuzun psikiyatrının önerdiği tedavi planı, çocuğunuzun depresyonunun doğasına ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
İlaçlar
Antidepresanlar çocukluk depresyonunu tedavi etmek için etkili bir yoldur. Bununla birlikte, yan etki riskini en aza indirmek için kullanımları dikkatle izlenmelidir. Tüm antidepresanlar, özellikle tedavinin başlamasından sonraki ilk birkaç hafta içinde, 25 yaşın altındaki kişiler için intihar düşüncesi riskinin arttığı konusunda bir uyarı taşır. Bu, antidepresanların çocuklar tarafından kullanılmaması gerektiği anlamına gelmez; sadece doktorların ve ebeveynlerin bu durumun farkında olmaları ve intihar düşüncesi belirtileri için çocuklarının davranışlarını dikkatle izlemeleri gerektiği anlamına gelir.
Çocuklar ve gençler için onaylanmış bazı antidepresanlar arasında duloksetin, fluoksetin ve sertralin bulunur.
Psikoterapi
Bilişsel davranışçı terapi, depresyon tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yaklaşımdır. Bu psikoterapi türü, çocuğunuzun yararsız veya olumsuz düşünceleri tanımasına yardımcı olmayı ve yerine daha olumlu ve etkili düşünceleri koymayı içerir. Davranışçı terapi, çocukların korkuların üstesinden gelmesine veya sorunlu davranışları değiştirmesine yardımcı olmak için de kullanılabilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri
Hafif depresyon vakaları için, yaşam tarzı değişiklikleri genellikle depresif duyguları değiştirmenin etkili bir yoludur. Stresle başa çıkma yollarını öğrenmek, düzenli fiziksel egzersiz yapmak, gevşeme tekniklerini kullanmak ve daha güçlü bir sosyal çevre oluşturmak yardımcı olabilir.
Çocuklarda depresyonu her zaman önleyemezsiniz. Ancak, teşhis edilmiş bir zihinsel sağlık sorunu olup olmasa bile, çocuğunuzun zihinsel sağlığını proaktif (önleyici) olarak iyileştirmek için adımlar atabilirsiniz.
Aşağıda sağlıklı başa çıkma becerilerini geliştirmek ve zihinsel sağlığı desteklemek için atabileceğiniz bazı proaktif adımları bulabilirsiniz:
- Vücudun bakımının da zihne nasıl yardımcı olduğu hakkında konuşun. Besleyici yiyecekler yemenin, bol miktarda egzersiz yapmanın ve her gece önerilen saatlerde uyumanın zihinsel sağlıkları için ne kadar iyi olduğunu açıklayın.
- Çocuğunuzun düzenli bir uyku programına sahip olduğundan emin olun. Yatmadan önce elektronik cihazları kapatın ve çocuğunuzun her gün aynı saatte yattığından ve uyandığından emin olun.
- Çocuğunuza aşırı müdahaleci olmadan zengin bir sosyal yaşam geliştirmesine yardımcı olun. Sorumluluk verin ve sorumluluk aldığı için ödüllendirin.
- Çocuğunuza sorunları nasıl çözeceğini, duygularını sağlıklı bir şekilde nasıl yöneteceğini ve başarısızlık ya da olumsuzluklarla başa çıkmalarına yardımcı olacak stratejiler geliştirmeyi öğretin. Akıl sağlığı hakkında da konuşun ve ailenizde sağlıklı kalmayı bir öncelik haline getirin.
Sonuç olarak, hangi tedavi seçeneklerinin kullanılacağına karar vermek psikiyatrist ve velilerin işbirliğine bağlıdır. Ebeveynlerin çocuklar için her tedavi seçeneğinin potansiyel riskleri ve yararları konusunda bilgi sahibi olmaları önemlidir.
Son söz
Çocukluk depresyonu çocuğunuzun yaşamı üzerinde ciddi bir bozucu etkiye sahip olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun depresyonda olabileceğine dair uyarı işaretlerine dikkat etmek her zaman önemlidir. Çocuğunuzun ne hissettiği hakkında konuşmaya istekli olun, genel olarak destekleyici bir tavır sergileyin ve yargılayıcı – eleştirici olmamaya dikkat edin. Erken müdahaleler, depresyonun ortaya çıkmasını ve çocuğunuzun yaşamını olumsuz etkilemesini engelleyecektir. Bu yüzden tedaviye gerek duyulmasından çok daha önce depresyonun ortaya çıkmamasına odaklanın.
